قونگشی اوقارا (ظرف همسایه) از آن آداب و آیینی است که سالیان سال با زندگی مردم ترکمن همراه و همگام بوده است بدون شک جلوهای زیبا از همسایه داری بین ترکمن هاست.

ما زمانی به عمق و فلسفه قونگشی اوقارا یا ظرف همسایه پی می بریم که جایگاه همسایه در اعتقادات ترکمن را بدانیم و هرگاه اشعار شاعران ترکمن را ورق می زنیم متوجه می شویم که بخشی از اشعار شاعران بزرگ ترکمن همچون مختوم قلی، مسکین قلیچ وکمینه به موضوع همسایه و همسایه داری اختصاص یافته است.

مختوم قلی می گوید: قبل از آنکه در اوبه ای مسکین گزینی به فکر همسایه ات باش. یا بخشی از ضرب المثل ها و افسانه های ترکمن به موضوع همسایه و همسایه داری مربوط می شود. 

ترکمن ها ضرب المثلی دارند که به این مضمون: «در قیامت از همسایه داری ات و از همسایه ات می پرسند.» 

پس وجود آیین قونگشی اوقارا حکایت از این فرهنگ ریشه دار سنتی دارد.در نزد ترکمن همسایه برادر است، چون برادر است در مقابل برادرت وظیفه ای داری باید صله رحم را به جای آوری و از آنچه که می خوری مقداری را باید به خانه او ببری. و ترکمن به این فرهنگ سالهاست کهآشناست و ریشه در اعتقاداتش دارد. 

همسایه بدون قونگشی اوقارا برای او قابل تصور نیست.قونگشی اوقارا جلوه ی فرهنگ همسایه داری است. مادری که غذا درست کرده است قبل از آنکه خود و خانواده اش از آن بخورند مقداری را داخل اوقارا می ریزد خود یا دخترش ظرف غذا را به همسایه می برد.

حتی چوپانی که در صحرا به تنهایی مشغول چرای گوسفندانش است به قصد به جای آوردن آداب قونگشی اوقارا مقداری از غذای خود را به چوپانی که همسایه اش است می دهدتا به این ترتیب به دیدار چوپان همسایه اش برود گپی از گوسفندهاو بره ها بزند یا با هم نی بنوازند یا سیم دوتار را کوک کرده دقایقی دوتار بنوازند.

قونگشی اوقارا را به لحاظ اینکه رفتار شناسی و روابط اجتماعی سالم را در خود دارد باید شگرد آرمانگیرایانه مردم صحرایی ترکمن در امور اجتماعی داشت که توانسته است در قالب قونگشی اوقارا نموداری منطقی و اجرایی در امور اجتماعی را ارائه دهد و توانسته است مانع بسیاری از آسیب های اجتماعی در روابط ترکمن ها شود. که امروزه بسیاری ازمکاتب اخلاقی و رفتاری را تحت شعاع خود دارد و از اصول آرمان شهر ترکمن است که شاعر نظریه پرداز ترکمن فراقی در شعر «گوزل ایلم» و دیگر اشعارش به تدوین و ترسیم آرمان شهر ترکمنی پرداخته است. 

در آرمان شهر ترکمنی حکماء علما واندیشمندان در مسند حکم و حاکمیت قرار دارند و در روابط اجتماعی مردم در کنار هم برای هم تلاش می کنند پس قونگشی اوقارا را باید از اصول اساسی آرمان شهر ترکمنی ارزیابی کرد با به فعالیت در آمدن قونگشی اوقارا یکی از اصول اساسی آرمان شهر ترکمنی در عمل جلوه گری می کند.به قونگشی اوقارا نباید تنها از منظرفیزیکی نگریست بلکه آن را مرهمی وتدبیری بر بسیاری از ناملایمات اجتماعی و محرومیتهای طبقاتی دانستکه در آن کسی گرسنه و تشنه نمی ماند و همه به یاد هم هستند.در فلسفه ی قونگشی اوقارا برنده صاحب قونگشی اوقاراست چون هرکس به اندازه ی رفتارش زیباست ودر قونگشی اوقارا قبل از هرچیز رفتار انسان ها و فهم احساس اجتماعی آنها فرصت بروز و خود نمایی پیدا می کند.

بدون شک رد پای بسیاری از مکاتب اخلاقی، اجتماعی و روانشناسی در فلسفه ی قونگشی اوقارا نهفته است و بسیاری از آرمان شهرهای اندیشمند تنها زیر مجموعه ای کوچکاز قونگشی اوقارا است.پس بر ماست که گذشته ی خود را فراموش نکنیم و آنچه را که در بین ما کم رنگ شده یا از دست رفته در باز شناسی سنت ها و آداب حسنه کهن خود بیابیم چرا که، آنکه گذشته خود را از دست دهد خیلی چیزها را از دست می دهد.